આધારની લાક્ષણિકતા, લાયકાત

આધારનો મતલબ ઘણી ભારતીય ભાષાઓમાં "પાયો" થાય છે, જે શબ્દ યુઆઈડીએઆઈ દ્વારા જારી કરાતા અનોખા ઓળખ ક્રમાંક માટે ઉપયોગમાં લેવાય છે

તેને વ્યક્તિગત બાયોમેટ્રિક્સ સાથે લિંક કરાયો હોવાથી કોઈ નિવાસીનો ડુપ્લિકેટ નંબર ન હોઈ શકે, માટે લાભાર્થી યોજનામાં થતા લીકેજ અને બોગસ ઓળખને તેનાથી ઓળખી શકાશે.

આધાર-આધારિત ઓળખ થકી ડુપ્લિકેટ અને બનાવટીને નાબૂદ કરવાથી સરકારને તે લાભોને અન્ય લાયક નિવાસીઓ સુધી પહોંચાડવામાં મદદ મળશે.

એક આધાર: આધાર અનોખો નંબર છે, અને કોઈ નિવાસી પાસે ડુપ્લિકેટ નંબર ન હોઈ શકે કારણ કે તેને તેમના વ્યક્તિગત બાયોમેટ્રિક્સ સાથે જોડાયો છે, માટે કોઈ નિવાસીનો ડુપ્લિકેટ નંબર ન હોઈ શકે, માટે લાભાર્થી યોજનામાં થતા લીકેજ અને બોગસ ઓળખને તેનાથી ઓળખી શકાશે. આધાર-આધારિત ઓળખ થકી ડુપ્લિકેટ અને બનાવટીને નાબૂદ કરવાથી સરકારને તે લાભોને અન્ય લાયક નિવાસીઓ સુધી પહોંચાડવામાં મદદ મળશે.
પોર્ટેબિલિટી: આધાર એક યુનિવર્સલ નંબર છે, અને એજન્સીઓ તથા સેવાઓ લાભાર્થીની ઓળખની પુષ્ટિ માટે દેશમાં કોઈ પણ સ્થળેથી સેન્ટ્રલ યુનિક આઈડેન્ટિફિકેશન ડેટાબેઝનો સંપર્ક કરી શકે છે.
કોઈ પ્રવર્તમાન ઓળખ દસ્તાવેજો વિનાના લોકોને ઓળખવા: ગરીબો અને સીમાંત લોકોને લાભો પહોંચાડવામાં એક સમસ્યા તેમની પાસે ઓળખના દસ્તાવેજોની અનુપલબ્ધિ હોય છે જેથી તેઓ સરકારી લાભો મેળવી શકે, યુઆઈડીએઆઈ માટે ડેટાની ખરાઈ માટે "ઓળખ આપનાર"ની પ્રણાલિ લાગુ કરાતા આવા નિવાસીઓ ઓળખ સ્થાપિત કરી શકશે.
લાભની ઈલેક્ટ્રોનિક ટ્રાન્સફર: યુઆઈડી-ચલિત બેંક-ખાતાનું નેટવર્ક એક સુરક્ષિત અને ઓછા ખર્ચનો મંચ પૂરો પાડે છે જેથી લાભોને સીધા નિવાસીઓ સુધી કોઈ વધુ ખર્ચ કર્યા વિના પહોંચાડી શકાય અને તેના પગલે હાલની પ્રણાલિમાં રહેલા લીકેજને પણ દૂર કરી શકાશે.
આધાર-આધારિત પ્રમાણભૂતતા દ્વારા લાભાર્થીઓને તેના લાભોની આપૂર્તિ: યુઆઈડીએઆઈ દ્વારા નિવાસીની ઓળખને પ્રસ્થાપિત કરવા ઈચ્છતી એજન્સીઓ માટે ઓનલાઈન ઓથેન્ટિકેશન સર્વિસ ઓફર કરાય છે. વધેલી પારદર્શિતા દ્વારા સુધરેલી સેવાઃ સ્પષ્ટ જવાબદેહિતા અને પારદર્શી નિરીક્ષણ થકી લાભાર્થીઓ અને એજન્સીઓ બંનેમાં હકપાત્રતાની પહોંચ અને ગુણવત્તામાં સુધારો થશે.
સેલ્ફ- સર્વિસથી નિવાસી નિયંત્રણમાં રહે છે: : આધારનો ઓળખની પ્રણાલિ તરીકે ઉપયોગ કરવાથી નિવાસી તેમની હકપાત્રતા, માગની સેવાઓને લગતી અપ-ટુ-ડેટ માહિતી સુધી સીધી પહોંચ મેળવી શકે છે અને તેમના મોબાઈલ ફોન, કિઓસ્ક તથા અન્ય માધ્યમોનો ઉપયોગ કરીને તેમની તકરારોનું નિવારણ કરાવી શકે છે. નિવાસીના મોબાઈલ પર સેલ્ફ સર્વિસને કારણે ટુ-ફેક્ટર ઓથેન્ટિકેશનનો ઉપયોગ કરીને સુરક્ષાને નિશ્ચિત કરી શકાય છે (એટલે કે નિવાસીના નોંધાયેલા મોબાઈલ નંબરનું પઝેશન પૂરવાર કરવાની સાથે નિવાસીના આધાર પિનનું જ્ઞાન). આ માપદંડો મોબાઈલ બેન્કિંગ અને પેમેન્ટ માટે ભારતીય રિઝર્વ બેંકના મંજૂર કરાયેલા માપદંડોને અનુરૂપ છે.

કોઈ પણ વ્યક્તિ આધાર માટે અરજી કરી શકે છે. આ પ્રકારે જ લાભો અને સેવાઓ પૂરી પાડતી એજન્સીઓ પણ તેમની સિસ્ટમમાં આધારનો ઉપયોગ કરવાનું પસંદ કરી શકે છે અને તેના માટે તેમણે તેમના ગ્રાહકો અથવા લાભાર્થીઓ પાસે ફક્ત તેમના આધાર જ પૂરા પાડવા માગી શકે છે.

જરૂરી જનસાંખ્યિક માહિતી:
નામ
જન્મની તારીખ
જાતિ
સરનામું
માતાપિતા/ વાલીની વિગતો (બાળકો માટે જરૂરી, પુખ્તો પણ આપી શકે)
ફોન અને ઈમેઈલની સંપર્ક વિગતો (વૈકલ્પિક)
જરૂરી બાયોમેટ્રિક વિગતો:
ફોટો
10 આંગળાની છાપ
આઈરિસ
યુઆઈડીએઆઈ દ્વારા જનસાંખ્યિક ડેટાના માપદંડો અને વેરિફિકેશન પ્રક્રિયા સમિતિ સ્થપાઈ છે જેના ચેરમેન શ્રી એન વિટ્ટલ છે જે યુઆઈડીએઆઈ દ્વારા એકત્રિત કરાનારા ડેટાના ખાના તથા ત્યારપછીની વેરિફિકેશન પ્રક્રિયાની વ્યાખ્યા કરે છે. ડેટા સ્ટાન્ડર્ડ કમિટિએ 9 ડિસેમ્બર, 2009ના રોજ તેનો અહેવાલ સુપરત કરી દીધો હતો. આ સંપૂર્ણ અહેવાલ documents/UID_DDSVP_Committee_Report_v1.0.pdf. ખાતે ઉપલબ્ધ છે. યુઆઈડીએઆઈ દ્વારા નેશનલ ઈન્ફોર્મેટિક્સ સેન્ટરના મહાનિર્દેશક ડૉ. બી કે ગૈરોલાની ચેરમેનશીપ હેઠળ બાયોમેટ્રિક્સ સ્ટાન્ડર્ડ કમિટિ પણ સ્થાપી છે જે કેપ્ચર કરવા જરૂરી બાયોમેટ્રિક ડેટાના માપદંડ અને પ્રકારની વ્યાખ્યા કરે છે. બાયોમેટ્રિક્સ સ્ટાન્ડર્ડ કમિટિનો અહેવાલ 7 જાન્યુઆરી, 2010ના રોજ સુપરત કરાયો હતો અને તે
/documents/Biometrics_Standards_Committee_report.pdf પર ઉપલબ્ધ છે.

ડીડીએસવીપી કમિટિના અહેવાલ મુજબ, આધાર ડેટાબેઝમાં એક ફ્લેગ જળવાય છે જે દર્શાવે છે કે જન્મની તારીખની (ડીઓબી) ખરાઈ થઈ છે, જાહેર કરાયેલ છે કે આશરે છે. ચોક્કસ ડીઓબી જાણીતી ન હોય તો નિવાસીને ફક્ત વય સૂચવવા કહેવાય છે. નોંધણી સોફ્ટવેરમાં વયને કેપ્ચર કરીને તમારા જન્મના વર્ષની ગણતરી કરવાની જોગવાઈ છે.

હા, રજિસ્ટ્રાર પછીના તબક્કે ઓળખ આપનારને ઉમેરી/ દૂર કરી/ સુધારી શકે છે. ઓળખ આપનારની કામગીરીના ભાગને પણ પછીથી સુધારી શકાય છે. યુઆઈડીએઆઈ દ્વારા રજિસ્ટ્રારને ઓળખ આપનારની સમીક્ષા કરનારની પ્રવર્તમાન ધોરણે સમીક્ષા કરવા અને જરૂર હોય તે રીતે યાદીમાં ફેરફાર કરવા પ્રેરિત કરે છે.