युआयडीएआय यंत्रणेमध्ये व्यक्तिची सुरक्षा

युआयडी प्रकल्पाच्या रचनेचा व्यक्ती व त्यांची माहिती सुरक्षित ठेवणे हा अविभाज्य भाग आहे. व्यक्तिविषयी काहीही जाहीर न करणाऱ्या स्वैर क्रमांकापासून खाली नमूद केलेल्या वैशिष्ट्यांद्वारे, युआयडी प्रकल्पाचा रहिवाश्याच्या हिताचे संरक्षण करणे हा मुख्य हेतू व उद्दिष्ट आहे.

• मर्यादित माहिती संकलित करणे
  युआयडीएआयद्वारे संकलित केला जाणारा डेटा हा फक्त आधार क्रमांक देण्यासाठी, व आधार क्रमांक धारकाची ओळख पटविण्यासाठी असतो. युआयडीएआय केवळ मूलभूत डेटा क्षेत्रातील माहितीच संकलित करत आहे–ज्यामध्ये नाव, जन्मतारीख, लिंग, पत्ता, आई-वडील/ पालकांचे नाव जे लहान मुलांसाठी आवश्यक आहे मात्र इतरांसाठी नाही, मोबाईल क्रमांक व ईमेल पत्ता ऐच्छिक आहे. युआयडीएआय विशेषता सिद्ध कऱण्यासाठी जैवसांख्यिक माहिती संकलित करत आहे- म्हणूनचछायाचित्र, 10 बोटांचा ठसे व डोळ्यांच्या बाहुलीचे स्कॅन केले जाते.
• कोणतीही तपशीलवार व मागोवा घेणारी माहिती संकलित केली जात नाही
  युआयडीएआय धोरणानुसार धर्म, जात, समुदाय, वर्ग, वंश, उत्पन्न व आरोग्य यासारखी संवेदनशील वैयक्तिक माहिती गोळा करता येत नाही. म्हणूनच युआयडी यंत्रणेद्वारे व्यक्तिंची तपशीलवार माहिती घेणे शक्य नाही, कारण डेटा संकलन ओळखणे व ओळख सिद्ध करणे एवढ्यापुरतेच मर्यादित असते. खरतर युआयडीएआयने, सीएसओकडून मिळालेल्या प्रतिक्रियेनुसार सुरुवातीला जी माहिती घ्यायचे ठरवले होते, त्यामध्ये जन्मतारखेची चौकट वगळायचे ठरवले होते ज्यामुळे तपशीलवार माहिती संकलित केली जाऊ शकते. त्याशिवाय युआयडीएआय व्यक्तिच्या व्यवहारांचे कोणतेही तपशील संकलित करत नाही. एखाद्या व्यक्तिने आधारद्वारे ओळख सिद्ध केल्यानंतर केवळ अशाप्रकारे ओळख सिद्ध झाली एवढेच नोंदींमध्ये दिसेल. ही मर्यादित माहिती अल्पकाळ रहिवाश्याच्या हितासाठी जपून ठेवली जाईल, म्हणजे कोणताही वाद निर्माण झाल्यास त्याचे निराकरण करता येईल.
• माहितीचे प्रसारण – होय किंवा नाही उत्तर युआयडीएआय आधार डेटाबेसमधील वैयक्तिक माहिती जाहीर करू शकत नाही, ते केवळ एखादी ओळख पडताळण्याच्या विनंतीला होय किंवा नाही असे उत्तर देऊ शकते. याला केवळ राष्ट्रीय सुरक्षेच्या संदर्भात न्यायालयाचा आदेश, किंवा सह सचिवांनी दिलेल्या आदेशाचा अपवाद असेल. हा अतिशय न्याय्य अपवाद आहे व अतिशय स्पष्ट व नेमका आहे. अमेरिका व युरोपमध्ये सुरक्षेला काही धोका निर्माण झाल्यास डेटा उपलब्धतेविषयी ज्या सुरक्षा नियमांचे पालन केले जाते त्या धोरणानुसारच आहे.
• डेटा सुरक्षा व गोपनीयतायुआयडीएआयवर संकलित केलेला डेटा सुरक्षित व गोपनीय ठेवणे बंधनकारक आहे. डेटा युआयडीएआयने दिलेल्या सॉफ्टवेअरवर संकलित केला जाईल व देवाणघेवाण करताना बाहेर जाऊ नये यासाठी त्याचे सांकेतिकरण केले जाईल. प्रशिक्षित व प्रमाणित नोंदणीकर्ता माहिती संकलित करतील, ज्यांना संकलित केलेला डेटा उपलब्ध होणार नाही. युआयडीएआयचे आपला डेटा सुरक्षित व विश्वसनीय ठेवण्यासाठी व्यापक सुरक्षा धोरण आहे. यामध्ये अधिक तपशील जाहीर केले जातील, ज्यात माहिती सुरक्षा योजना व सीआयडीआरसाठी धोरणांचा व युआयडीएआयच्या व तिच्या कंत्राटी संस्थांच्या नियम पालनाच्या लेखापरीक्षणासाठीच्या यंत्रणेचा समावेश होतो. त्याशिवाय कडक सुरक्षा व साठवणूक आचारसंहिता लागू असेल. सुरक्षा नियमांच्या कोणत्याही उल्लंघनासाठी होणारा दंड अतिशय कडक असेल, व त्यामध्ये माहिती जाहीर करण्यासाठी दंडाचाही समावेश होतो. सीआयडीआरच्या अनधिकृत उपलब्धतेसाठी फौजदारी कारवाईही केली जाऊ शकते ज्यामध्ये हॅकिंगचा समावेश होतो, व सीआयडीआरमधील डेटात फेरफार करण्यासाठी दंड होऊ शकतो.
• युआयडीएआय माहितीचे एकत्रिकरण व इतर डेटाबेसशी संलग्नतायुआयडी डेटाबेस इतर कोणत्याही डेटाबेसशी, किंवा इतर डेटाबेसमधील कोणत्याही माहितीशी जोडलेला नाही. याचा केवळ एकमेव हेतू आहे तो म्हणजे व्यक्तिची ओळख, आधारधारकाच्या संमतीनेच सेवा घेतेवेळी सिद्ध करणे. युआयडी डेटाबेसचे उच्चाधिकार असलेल्या निवडक व्यक्तिंद्वारे प्रत्यक्ष व इलेक्ट्रॉनिक पद्धतीने संरक्षण केले जाईल. तो युआयडीच्या कर्मचाऱ्यांपैकीही बऱ्याच सदस्यांना उपलब्ध असणार नाही व सर्वोत्तम सांकेतिकरणाद्वारे व अतिसुरक्षित डेटा कक्षात सुरक्षित ठेवला जाईल. सर्व उपलब्धता तपशीलांची व्यवस्थित नोंद केली जाईल.

• ज्या रहिवाशांकडे आधार क्रमांक आहे त्यांना युआडी डेटाबेसमध्ये संग्रहित त्यांची स्वतःची माहिती उपलब्ध करून घेण्याचा अधिकार असेल.
• सीआयडीआय संचालनामध्ये काटेकोर उपलब्धता आचारसंहितेचे पालन केले जाईल ज्याद्वारे डेटाबेसची उपलब्धता मर्यादित ठेवली जाईल.
• डेटाबेस हॅकिंग व इतर प्रकारच्या सायबरहल्ल्यापासून सुरक्षित ठेवला जाईल.

युआयडीएआय सर्व प्रश्न व तक्रारींचे व्यवस्थापन करण्यासाठी एक संपर्क केंद्र स्थापित करेल व ते संघटनेसाठी एकमेव संपर्क बिंदू म्हणून कार्य करेल. संपर्क केंद्राचे तपशील संकेतस्थळावर प्रकाशित केले जातील व जेव्हा नावनोंदणी सुरु होईल.

• जेव्हा रहिवासी, निबंधक व नावनोंदणी संस्था या यंत्रणेच्या वापरकर्त्या असतील अशी अपेक्षा आहे.
• ज्या रहिवाशाला नावनोंदणी करायची आहे त्याला नावनोंदणी क्रमांकासह एक छापील पोचपावती दिली जाईल, ज्यामुळे रहिवासी त्याच्या/तिच्या नावनोंदणीच्या स्थितीविषयी संपर्क केंद्राशी संपर्क करण्याच्या कोणत्याही माध्यमाद्वारे चौकशी करू शकेल.
• प्रत्येक नावनोंदणी संस्थेला एक विशेष सांकेतिक क्रमांक दिला जाईल ज्यामुळे संपर्क केंद्र वेगाने व एकाच ठिकाणी उपलब्ध होईल ज्यामध्ये तांत्रिक मदत कक्षाचाही समावेश होतो.

रहिवाशाकडे सर्वप्रथम आधारसाठी नावनोंदणी न करण्याचा पर्याय आहे. आधार हे सेवा वितरण साधन आहे, व त्याची रचना इतर कोणत्याही हेतूने करण्यात आलेली नाही. आधार प्रत्येक रहिवाशासाठी विशेष, अहस्तांतरणीय आहे.रहिवाशाला आधार वापरायची इच्छा नसेल, तर तो निष्क्रिय राहील, कारण त्याचा वापर प्रत्यक्ष उपस्थिती व व्यक्तिच्या जैवसांख्यिक प्रमाणिकरणावर आधारित आहे.तथापि, सध्या आधार डेटाबेसमधून बाहेर पडण्याची कोणतीही तरतूद नाही, मात्र ज्या व्यक्तिचा आधार आहे तिच्याशिवाय दुसरी कुणीही व्यक्ती तो वापरू शकत नाही हे पुन्हा एकदा सांगावेसे वाटते.

सरकारकडून घेतल्या जाणाऱ्या इतर सेवांप्रमाणे, रहिवाशाने एकदा त्याचा आधार घेतल्यानंतर डेटाबेसमधून डेटा पुसून टाकण्याची कोणतीही तरतूद नाही. नव्याने नोंदणी केलेल्या व्यक्तिची नक्कल हटविण्यासाठीडेटाबेसमधील सध्याच्या सर्व नोंदी पडताळून व्यक्तिची विशेषता सिद्ध करण्यासाठी हा डेटा आवश्यक असतो.केवळ ही प्रक्रिया पूर्ण झाल्यानंतरच आधार क्रमांक दिला जातो.