मी अलिकडेच आधारमध्ये सुधारणा केली. मात्र त्यात मानवी तपासणी सुरु असल्याचे दाखवले जात आहे. माहिती कधी सुधारित होईल?keyboard_arrow_down
आधार अद्ययावत करण्यासाठी 90 दिवस लागतात. जर तुमची अद्ययावत करण्याची विनंती 90 दिवसांपेक्षा जास्त जुनी असेल, तर कृपया 1947 (टोल फ्री) डायल करा किंवा पुढील मदतीसाठी This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. वर लिहा.
मी अलिकडेच माझ्या आधारमध्ये सुधारणा केली. तुम्ही कृपया ती लवकर करू शकाल का? मला त्याची अत्यंत आवश्यकता आहे.keyboard_arrow_down
आधार अद्ययावतीकरणाची एक निश्चित प्रक्रिया असते जी अद्ययावतीकरणाच्या विनंतीच्या तारखेपासून 90 दिवसांपर्यंत घेते. अद्ययावत करण्याची प्रक्रिया बदलली जाऊ शकत नाही. तुम्ही https://myaadhaar.uidai.gov.in/CheckAadhaarStatus वरून स्थिती तपासू शकता.
मला पॅन आधारशी कसे जोडता येईल?keyboard_arrow_down
तुमच्या पॅनला आधारशी जोडण्यासाठी तुम्ही प्राप्तिकर विभागाच्या संकेतस्थळाला भेट देऊ शकता आणि सूचनांचे पालन करू शकता.
माझी नावनोंदणी झाल्यानंतर, माझे आधार पत्र मिळण्यास किती वेळ लागेल? आणि मला माझे आधार पत्र कसे मिळेल?keyboard_arrow_down
आधार तयार होण्यास ९० दिवस लागू शकतात. आधार पत्र रहिवाशाच्या नोंदणीकृत पत्त्यावर सामान्य पोस्टाने वितरित केले जाते.
मी आधी आधारसाठी अर्ज केला होता, पण मला मिळाला नाही. म्हणून मी पुन्हा अर्ज केला. मला माझा आधार कधी मिळेल?keyboard_arrow_down
जर तुमचा आधार पहिल्या नावनोंदणीपासून तयार झाला असेल तर पुन्हा नावनोंदणीचा प्रत्येक प्रयत्न नाकारला जाईल. पुन्हा अर्ज करू नका. तुम्ही तुमचा आधार परत मिळवू शकता:
(अ) https://myaadhaar.uidai.gov.in/ वर उपलब्ध असलेली EID/UID सेवा रिट्रीव्ह वापरून ऑनलाइन (तुमच्याकडे नोंदणीकृत मोबाईल क्रमांक असल्यास)
(b) कायमस्वरूपी नावनोंदणी केंद्राला भेट देऊन
(c) 1947 डायल करून
आधार पीव्हीसी कार्ड म्हणजे काय? ते कागदावर आधारित लॅमिनेटेड आधार पत्रासारखे आहे का?keyboard_arrow_down
आधार पीव्हीसी कार्ड हे पीव्हीसी आधारित आधार कार्ड आहे जे नाममात्र शुल्क भरून ऑनलाइन मागवले जाऊ शकते. होय, आधार पी. व्ही. सी. कार्ड कागदी आधार पत्राप्रमाणेच वैध आहे.
रहिवासी व्यक्तिस आधार पत्र देण्यात आले नसेल तर काय?keyboard_arrow_down
रहिवासी व्यक्तिस आधार पत्र मिळाले नसेल तर त्याने/तिने युआयडीएआय संपर्क केंद्राला त्याच्या/तिच्या नावनोंदणी क्रमांकासह संपर्क केला पाहिजे किंवा तो/ती https://resident.uidai.gov.in/check-aadhaarयेथे आधारची स्थिती पाहू शकतात
रहिवासी व्यक्तिने त्याचा आधार क्रमांक हरवला तर काय?keyboard_arrow_down
ए) रहिवासी आधार सेवा वापरून त्याचा आधार क्रमांक शोधू शकतो - हरवलेला युआयडी/ईआयडी परत मिळवा
बी) रहिवासी 1947 वर संपर्क करू शकतो, जेथे आमचा संपर्क केंद्र प्रतिनिधी त्याला/तिला ईआयडी क्रमांक मिळविण्यासाठी मदत करेल. यानंतर रहिवासी हा ईआयडी क्रमांक वापरून रहिवासी पोर्टल -eAadhaar वरून त्याचे/तिचे ईआधार डाउनलोड करू शकतील
सी) रहिवासी त्याच्या/तिच्या मोबाईलवर रहिवासी पोर्टलवरील - मोबाईलवर आधार क्रमांक मिळवा यावरून त्याचा/तिचा आधार क्रमांक मिळवू शकतो
डी) रहिवासी त्याचा/तिचा आधार क्रमांक आयव्हीआरएस यंत्रणेवर 1947 वर संपर्क करून ईआयडी क्रमांकाद्वारे मिळवू शकतो/ते
एमआधार एपच्या माध्यमातून डी. ओ. बी., मोबाईल क्रमांक, पत्ता इत्यादी आधार तपशील अद्ययावत करण्यासाठी काही प्रक्रिया आहे का? keyboard_arrow_down
नाही, एमआधार एपचा वापर केवळ पत्ता अद्ययावत करण्यासाठी केला जाऊ शकतो.
रहिवासी एम-आधार एपवर प्रोफाइल कसे तयार करू शकतात?keyboard_arrow_down
नोंदणीकृत मोबाईल क्रमांकाशी आधार जोडलेली व्यक्तीच एमआधार अॅपमध्ये आधार प्रोफाइल तयार करू शकते. ते कोणत्याही स्मार्टफोनमध्ये इंस्टॉल केलेल्या अॅपमध्ये त्यांचे प्रोफाइल नोंदवू शकतात. मात्र, ओ. टी. पी. केवळ त्यांच्या नोंदणीकृत मोबाईलवर पाठवला जाईल. आधार प्रोफाइलची नोंदणी करण्याच्या पायऱ्या खाली दिल्या आहेतः एप सुरू करा. मुख्य डॅशबोर्डच्या शीर्षस्थानी नोंदणी आधार टॅबवर टॅप करा 4 अंकी पिन/पासवर्ड तयार करा (हा संकेतशब्द लक्षात ठेवा, कारण तो असेल. प्रोफाईलमध्ये प्रवेश करणे आवश्यक आहे) वैध आधार प्रदान करा आणि वैध कॅप्चा प्रविष्ट करा वैध ओ. टी. पी. प्रविष्ट करा आणि सादर करा प्रोफाईल नोंदणीकृत व्हायला हवे नोंदणीकृत टॅब आता नोंदणीकृत आधार नाव प्रदर्शित करेल, तळाच्या मेनूवरील माझ्या आधार टॅबवर टॅप करा 4-अंकी पिन/पासवर्ड प्रविष्ट करा माझा आधार डॅशबोर्ड दिसेल.
mAadhaar App द्वारे आधार तपशील अपडेट करण्याची कोणतीही प्रक्रिया आहे, जसे की DOB, मोबाइल नंबर, पत्ता इ. आणि जोडण्याची पूर्ण प्रक्रिया?keyboard_arrow_down
नाही, नाव, डीओबी, मोबाइल नंबर यांसारखे लोकसंख्याविषयक तपशील अपडेट करण्याची सुविधा mAadhaar अॅपमध्ये उपलब्ध नाही. सध्या फक्त दस्तऐवज सुविधेद्वारे पत्ता अपडेट उपलब्ध आहे.
तथापि लोकसंख्याशास्त्र अद्यतन वैशिष्ट्ये भविष्यातील प्रकाशनांमध्ये समाविष्ट केली जाऊ शकतात.
रहिवासी प्रोफाइल कसे पाहू शकतात?keyboard_arrow_down
मुख्य डॅशबोर्डमध्ये वरच्या बाजूला असलेल्या प्रोफाइलच्या सारांशावर (प्रोफाइल प्रतिमा, नाव आणि आधार क्रमांक निळसर टॅबवर) टॅप करून प्रोफाइल पाहिले जाऊ शकते.
mAadhaar कुठे वापरता येईल?keyboard_arrow_down
एम-आधार हे पाकीटातील आधार कार्डापेक्षा अधिक आहे. एकीकडे एमआधार प्रोफाइल विमानतळ आणि रेल्वेद्वारे वैध ओळख पुरावा म्हणून स्वीकारले जाते आणि दुसरीकडे आधार क्रमांक धारक एपमधील वैशिष्ट्ये आणि सेवा वापरू शकतो.
mAadhaar वापरण्यासाठी मोबाईल नंबर नोंदणीकृत असणे अनिवार्य आहे का?keyboard_arrow_down
नाही. स्मार्टफोन असलेली कोणतीही व्यक्ती एमआधार अॅप स्थापित करू शकते आणि वापरू शकते. नोंदणीकृत मोबाईल क्रमांकाशिवाय, आधार क्रमांकधारक ऑर्डर आधार पीव्हीसी कार्ड, नावनोंदणी केंद्र शोधणे, आधार पडताळणी, क्यू. आर. कोड स्कॅन करणे इत्यादी काही सेवांचा लाभ घेऊ शकेल. तथापि, एमआधारमध्ये प्रोफाइल तयार करण्यासाठी आणि डिजिटल ओळख म्हणून त्याचा वापर करण्यासाठी आणि इतर सर्व आधार सेवांचा लाभ घेण्यासाठी नोंदणीकृत मोबाइल क्रमांक अनिवार्य आहे. एमआधारमध्ये प्रोफाइल तयार करण्यासाठी केवळ नोंदणीकृत मोबाईलवर ओ. टी. पी. पाठवला जाईल.
नोंदणीकृत मोबाइल क्रमांकासह नवीन फोनमध्ये बदलल्यावर mAadhaar वरील माझे प्रोफाइल निष्क्रिय होते का?keyboard_arrow_down
होय. तथापि, नवीन मोबाइल डिव्हाइसवर mAadhaar अॅप स्थापित केले पाहिजे
आधार म्हणजे काय?keyboard_arrow_down
आधार, या शब्दाचा अर्थ अनेक भारतीय भाषांमध्ये “पाया” असा होतो, युआयडीएआयद्वारे दिल्या जाणाऱ्या विशेष ओळख क्रमांकाला या नावाने ओळखले जाते. कुणाही रहिवाशाला नक्कल क्रमांक मिळू शकत नाही कारण तो त्यांच्या जैवसांख्यिकीशी जोडलेला असतो; म्हणूनच खोट्या व बनावट ओळखी शोधून काढल्या जातात ज्यामुळे सध्या सेवा वितरणात गळती होते. आधार - आधारित ओळख प्रमाणीकरणाद्वारे नक्कल व बनावट ओळख नष्ट केल्याने झालेल्या बचतीतून सरकार इतर पात्र रहिवाशांपर्यंत लाभ विस्तारित करू शकेल.
आधार घेणे बंधनकारक असेल का?keyboard_arrow_down
आधारसाठी पात्र असलेले रहिवासी आधार कायदा आणि त्याअंतर्गत तयार केलेल्या नियमांच्या तरतुदींनुसार आधारसाठी अर्ज करू शकतात. त्याचप्रमाणे, लाभ आणि सेवा प्रदान करणाऱ्या संस्था त्यांच्या प्रणालींमध्ये आधार वापरण्याची निवड करू शकतात आणि त्यांच्या लाभार्थ्यांनी किंवा ग्राहकांनी या सेवांसाठी त्यांचे आधार प्रदान करणे आवश्यक असू शकते.
आधारमधील जन्मतारीख (डी. ओ. बी.) कशी तपासली जाऊ शकते? keyboard_arrow_down
जेव्हा नावनोंदणी किंवा अद्ययावत करताना जन्म दस्तऐवजाचा वैध पुरावा सादर केला जातो तेव्हा आधारमधील जन्मतारीख सत्यापित म्हणून चिन्हांकित केली जाईल. ऑपरेटर डी. ओ. बी. साठी 'सत्यापित' पर्याय निवडतो याची खात्री करण्याची तुम्हाला विनंती आहे. जर जन्मतारीख 'घोषित' किंवा 'अंदाजे' म्हणून चिन्हांकित असेल तरच तुमच्या आधार पत्रावर जन्माचे वर्ष (YOB) छापले जाईल.
एका व्यक्तिला आधार मिळविण्यासाठी कोणती माहिती द्यावी लागते?keyboard_arrow_down
आवश्यक जनसांख्यिक माहिती:
नाव
जन्मतारीख
लिंग
पत्ता
आई-वडील/पालकांचे तपशील (मुलांसाठी आवश्यक, प्रौढ देऊ शकतात)
संपर्काचे तपशील दूरध्वनी व ईमेल (ऐच्छिक)
आवश्यक जैवसांख्यिक माहिती:
छायाचित्र
10 बोटांचे ठसे
डोळ्याची बाहुली
युआयडीएआयने कोणत्या डेटा क्षेत्रात माहिती संकलित करावी व पडताळणीसाठी कोणत्या प्रक्रियेचे पालन करावे हे ठरविण्यासाठी, युआयडीएआयने श्री. एन. विट्टल यांच्या अध्यक्षतेखाली जनसांख्यिक डेटा मानके व प्रमाणिकरण प्रक्रिया समिती स्थापन केली. डेटा मानक समितीने आपला अहवाल डिसेंबर 9, 2009 रोजी सादर केली. संपूर्ण अहवाल documents/UID_DDSVP_Committee_Report_v1.0.pdf वर उपलब्ध आहे. युआयडीएआयने डॉ. बी. के. गैरोला (महासंचालक, राष्ट्रीय सूचनाविज्ञान केंद्र) यांच्या अध्यक्षतेखाली नोंदविल्या जाणाऱ्या जैवसांख्यिक डेटाची मानके व स्वरुप निश्चित करण्यासाठी जैवसांख्यिक मानक समितीही स्थापन केली.जैवसांख्यिक मानक समितीने आपला अहवाल 7 जानेवारी, 2010 रोजी सादर केला व तो
/documents/Biometrics_Standards_Committee_report.pdf येथे उपलब्ध आहे.
आधारची वैशिष्ट्ये व फायदे काय आहेत?keyboard_arrow_down
एक आधार: आधार हा विशेष क्रमांक आहे, व कुणाही रहिवाश्याला नक्कल क्रमांक मिळू शकत नाही, कारण तो त्यांच्या वैयक्तिक जैवसांख्यिकीशी संबंधित असतो; अशाप्रकारे खोट्या व बनावट ओळखी शोधता येतात ज्यामुळे सध्या सेवा वितरणात गळती होते. आधार-आधारित ओळख प्रमाणीकरणाद्वारे नक्कल व बनावट ओळख नष्ट केल्याने झालेल्या बचतीतून सरकार इतर पात्र रहिवाशांपर्यंत लाभ विस्तारित करू शकेल.
पोर्टबिलिटी: आधार हा विशेष क्रमांक आहे, लाभार्थीची ओळख पटवण्यासाठी एजेंसी आणि सेवा देशात कुठुनही युआयडीआयकडे संपर्क साधू शकतात.
सध्या कोणतेही ओळख दस्तऐवज नसलेल्यांचा समावेश: गरीब व उपेक्षित वर्गातील रहिवाशांपर्यंत लाभ पोहोचवण्यातील एक समस्या म्हणजे त्यांच्याकडे सरकारी लाभ मिळविण्यासाठी बऱ्याचदा ओळख दस्तऐवज नसतात; युआयडीएआयच्या डेटा पडताळणीसाठी "प्रस्तावक" यंत्रणाला मंजुरी देण्यात आली आहे, ज्यामुळे अशा रहिवाशांची ओळख प्रस्थापित करणे शक्य होते.
इलेक्ट्रॉनिक लाभ हस्तांतर: युआयडी-समर्थ-बँक-खात्याच्या जाळ्यामुळे थेट रहिवाशांना लाभांचे वित्तप्रेषण करण्यासाठी एक सुरक्षित व स्वस्त पर्याय उपलब्ध होईल, सध्या हे लाभ वितरित करण्यासाठी अतिशय जास्त खर्च येतो; परिणामी सध्याच्या यंत्रणेतील त्रुटीही दूर होतील.
पात्र लाभार्थीलाच लाभ मिळावा याची खात्री करण्यासाठी आधार-आधारित प्रमाणीकरण: युआयडीएआय ज्या संस्थांना रहिवाशांची ओळख प्रमाणित करण्याची इच्छा आहे त्यांना ऑनलाईन प्रमाणीकरण सेवा देईल; या सेवेमुळे लाभ प्रत्यक्ष पात्र लाभार्थींपर्यंत पोहोचतील याची खात्री केली जाईल. जास्त पारदर्शकतेद्वारे अधिक चांगल्या सेवा: अतिशय जबाबदार व पारदर्शक निरीक्षणामुळे लाभार्थी व संस्था या दोन्हींसाठीही विविध हक्कांची उपलब्धता व दर्जा लक्षणीयपणे वाढेल.
स्व-सेवेमुळे परिस्थिती रहिवाशांच्या नियंत्रणात राहते: आधारचा वापर प्रमाणीकरण यंत्रणा म्हणून करून, रहिवाशांना थेट त्यांच्या मोबाईलवरून, सेवा कक्षातून किंवा इतर माध्यमांद्वारे त्यांच्याहक्कांविषयी माहिती घेता येईल, सेवा मागविता येतील व त्यांच्या तक्रारींचे निवारण करता येईल.रहिवाशांच्या मोबाईलवर स्व-सेवेच्या संदर्भात, दोन-घटक प्रमाणीकरण वापरून सुरक्षेची खात्री केली जाते (म्हणजे रहिवाशांचा नोंदवलेला मोबाईल क्रमांक त्याच्याच ताब्यात आहे व रहिवाशाला आधार पिन माहिती आहे हे सिद्ध करून). ही मानके भारतीय रिझर्व्ह बँकेने मोबाईल बँकिंग व पैसे देण्यासाठी मान्य केलेल्या मानकांनुसार आहेत.
युआयडीएआय व्यक्ती व त्यांची माहिती कशी सुरक्षित ठेवते? (1)keyboard_arrow_down
युआयडी प्रकल्पाच्या रचनेचा व्यक्ती व त्यांची माहिती सुरक्षित ठेवणे हा अविभाज्य भाग आहे.व्यक्तिविषयी कोणतीही माहिती उघड न करणाऱ्या स्वैर क्रमांकापासून ते खाली दिलेल्या इतर वैशिष्ट्यांमुळे, युआयडीचे हेतू व उद्दिष्टांमध्ये रहिवाश्याचे हित केंद्रस्थानी आहे.
मर्यादित माहिती संकलित करणे: युआयडीएआयद्वारे संकलित केला जाणारा डेटा फक्त आधार देण्यासाठीच व आधारधारकांची ओळख पटविण्यासाठी असतो. युआयडीएआय ओळख सिद्ध करता यावी यासाठी अगदी मूलभूत क्षेत्रातील डेटा संकलित करत आहे ज्यामध्ये नाव, जन्मतारीख, लिंग, पत्ता, आई-वडिल/पालकांचे नाव जे लहान मुलांसाठी आवश्यक असते, इतरांसाठी नाही, मोबाईल क्रमांक व ईमेल पत्ता जो देणे ऐच्छिक आहे यांचा समावेश होतो. युआयडीएआय वेगळेपणा सिद्ध करण्यासाठी जैवसांख्यिक माहिती संकलित करत आहे, ज्यामध्ये छायाचित्र, 10 बोटांचे ठसे व डोळ्याच्या बाहुलीचा समावेश होतो.
तपशीलवार व मागोवा घेणारी माहिती संकलित केली जात नाही: युआयडीएआयच्या धोरणानुसार धर्म, जात, समुदाय, वर्ग, वंश, उत्पन्न व आरोग्य सारखी संवेदनशील वैयक्तिक माहिती संकलित करता येत नाही.म्हणूनच युआयडीच्या यंत्रणेद्वारे व्यक्तिची तपशीलवार माहिती संकलित करणे शक्य नाही, म्हणूनच डेटा संकलन ओळखणे व ओळख सिद्ध करणे एवढ्यापुरतेच मर्यादित असते. खरतर युआयडीएआयने, सीएसओकडून मिळालेल्या प्रतिक्रियेनुसार सुरुवातीला जी माहिती घ्यायचे ठरवले होते त्यामध्ये जन्मतारखेची चौकट वगळायचे ठरवले होते ज्यामुळे तपशीलवार माहिती संकलित केली जाऊ शकते. त्याचशिवाय युआयडीएआय व्यक्तिच्या व्यवहारांचे कोणतेही तपशील संकलित करत नाही.एखाद्या व्यक्तिने आधारद्वारे ओळख सिद्ध केल्यानंतर केवळ अशाप्रकारे ओळख सिद्ध झाली एवढेच नोंदींमध्ये दिसेल. ही मर्यादित माहिती अल्पकाळ रहिवाश्याच्या हितासाठी जपून ठेवली जाईल, म्हणजे कोणताही वाद निर्माण झाल्यास त्याचे निराकरण करता येईल.
माहितीचे प्रसारण–होय किंवा नाही उत्तर: युआयडीएआय आधार डेटाबेसमधील वैयक्तिक माहिती जाहीर करू शकत नाही, ते केवळ एखादी ओळख पडताळण्याच्या विनंतीला होय किंवा नाही असे उत्तर देऊ शकते. याला केवळ राष्ट्रीय सुरक्षेच्या संदर्भात न्यायालयाचा आदेश, किंवा सह सचिवांनी दिलेल्या आदेशाचा अपवाद असेल.हा अतिशय न्याय्य अपवाद आहे व अतिशय स्पष्ट व नेमका आहे. अमेरिका व युरोपमध्ये सुरक्षेला काही धोका निर्माण झाल्यास डेटा उपलब्धतेविषयी ज्या सुरक्षा नियमांचे पालन केले जाते त्या धोरणानुसारच आहे.
डेटा सुरक्षा व गोपनीयता: युआयडीएआयवर संकलित केलेला डेटा सुरक्षित व गोपनीय ठेवणे बंधनकारक आहे. डेटा युआयडीएआयने दिलेल्या सॉफ्टवेअरवर संकलित केला जाईल व देवाणघेवाण करताना बाहेर जाऊ नये यासाठी त्याचे सांकेतिकरण केले जाईल. प्रशिक्षित व प्रमाणित नोंदणीकर्ता माहिती संकलित करतील, ज्यांना संकलित केलेला डेटा उपलब्ध होणार नाही. युआयडीएआयची आपला डेटा सुरक्षित व विश्वसनीय ठेवण्यासाठी व्यापक सुरक्षा धोरण आहे. यामध्ये अधिक तपशील जाहीर केले जातील, ज्यात माहिती सुरक्षा योजना व सीआयडीआरसाठी धोरणांचा व युआयडीएआयच्या व तिच्या कंत्राटी संस्थांच्या नियम पालनाच्या लेखापरीक्षणासाठीच्या यंत्रणेचा समावेश होतो. त्याशिवाय कडक सुरक्षा व साठवणूक आचारसंहिता लागू असेल. सुरक्षा नियमांच्या कोणत्याही उल्लंघनासाठी होणारा दंड अतिशय कडक असेल, व त्यामध्ये माहिती जाहीर करण्यासाठी दंडाचाही समावेश होतो. सीआयडीआरच्या अनधिकृत उपलब्धतेसाठी फौजदारी कारवाईही केली जाऊ शकते ज्यामध्ये हॅकिंगचा समावेश होतो, व सीआयडीआरमधील डेटात फेरफार करण्यासाठी दंड होऊ शकतो.
युआयडीएआय माहितीचे एकत्रिकरण व इतर डेटाबेसशी संलग्नता: युआयडी डेटाबेस इतर कोणत्याही डेटाबेसशी, किंवा इतर डेटाबेसमधील कोणत्याही माहितीशी जोडलेला नाही.याचा केवळ एकमेव हेतू आहे, तो म्हणजे व्यक्तिची ओळख, आधारधारकाच्या संमतीनेच सेवा घेतेवेळी सिद्ध करणे. युआयडी डेटाबेसचे उच्चाधिकार असलेल्या निवडक व्यक्तिंद्वारे प्रत्यक्ष व इलेक्ट्रॉनिकपद्धतीने संरक्षण केले जाईल. तो युआयडीच्या कर्मचाऱ्यांपैकीही बऱ्याच सदस्यांना उपलब्ध असणार नाही व सर्वोत्तम सांकेतिकरणाद्वारे व अतिसुरक्षित डेटा कक्षात सुरक्षित ठेवला जाईल. सर्व उपलब्धता तपशीलांची व्यवस्थित नोंद केली जाईल.
आधारचा काय उपयोग होऊ शकतो?keyboard_arrow_down
आर्थिक आणि इतर सबसिडी, लाभ आणि योजना लागू करणाऱ्या एजन्सीद्वारे ऑफर केलेल्या सेवांच्या वितरणासाठी आधारचा वापर लाभार्थ्यांची ओळख करण्यासाठी केला जाऊ शकतो. याशिवाय, सार्वजनिक निधीची गळती रोखणे, रहिवाशांच्या राहणीमानाला चालना देणे आणि त्यांच्यासाठी सेवांमध्ये अधिक चांगला प्रवेश सक्षम करणे यासाठी सुशासनाच्या हितासाठी आधार प्रमाणीकरणास अनुमती दिली जाते.
सरकारद्वारे दिल्या जाणाऱ्या इतर कोणत्याही ओळखीपेक्षा आधार कसा वेगळा आहे?keyboard_arrow_down
आधार हा नागरिकाला आयुष्यभरासाठी दिला जाणारा विशेष 12 अंकी स्वैर क्रमांक आहे ज्याची आधार प्रमाणीकरण प्लॅटफॉर्मचा वापर करून कुठूनही ऑनलाईन पडताळणी करता येते. आधार प्रमाणीकरण केवळ “होय/नाही” अशाच स्वरुपात उत्तर देते. आधार योजनेचे मुख्य उद्दिष्ट सामाजिक सुरक्षा लाभ व अनुदान वितरण सुधारणे, त्यातील गळती व अपव्यय कमी करणे, नकली व खोटे लाभार्थी नष्ट करणे व पारदर्शकता व जबाबदारी वाढविणे हे आहे.
डेटामधील फसवणूक किंवा अनधिकृत उपलब्धतेसाठी कोणती संभाव्य फौजदारी दंडात्मक कारवाई केली जाऊ शकते?keyboard_arrow_down
विधेयकामध्ये पुढील संभाव्य फौजदारी दंड नमूद करण्यात आले आहेत:
- चुकीची जनसांख्यिक किंवा जैवसांख्यिक माहिती देऊन इतर व्यक्ती असल्याचे भासवणे गुन्हा आहे – 3 वर्षांची कैद व 10,000 रुपये दंड .
- आधार क्रमांक धारकांच्या जनसांख्यिक व जैवसांख्यिक माहितीत फेरफार करून किंवा फेरफार करण्याचा प्रयत्न करून आधार क्रमांक धारकाची ओळख हवी तशी करून घेणे हा गुन्हा आहे– 3 वर्षांची कैद व 10,000 रुपये दंड.
- रहिवाश्याची ओळख दर्शविणारी माहिती संकलित करण्यासाठी अधिकृत संस्था असल्याचे नाटक करणे हा गुन्हा आहे –3 वर्षांची कैद व प्रती व्यक्ती 10,000 रुपये दंड, व एका कंपनीसाठी रु. 1 लाख.
- नावनोंदणी व प्रमाणीकरणादरम्यान संकलित करण्यात आलेली माहिती जाणीवपूर्वक अनधिकृत व्यक्तिला प्रसारित करणे गुन्हा आहे – व्यक्तिसाठी 3 वर्षांची कैद व 10,000 रुपये दंड, व कंपनीसाठी 1 लाख रुपये दंड.
- केंद्रीय ओळख डेटा संग्रह (सीआयडीआर) अनधिकृतपणे उपलब्ध करून घेणे व हॅकिंग हा गुन्हा आहे – 3 वर्षांची कैद व 1 कोटी रुपयांचा दंड.
- केंद्रीय ओळख डेटा संग्रहात फेरफार करणे हा गुन्हा आहे –3 वर्षांची कैद व 10,000 रुपयांचा दंड.
- स्वतःची नसलेली अशी जैवसांख्यिकी देणे हा गुन्हा आहे –3 वर्षांची कैद व 10,000 रुपये दंड.
रहिवाशांचा गोपनीयतेचा अधिकार सुरक्षित ठेवण्यासाठी कोणते गोपनीयता संरक्षण आहे?keyboard_arrow_down
युआयडी प्रकल्पाची रचना व्यक्ती व त्यांची माहिती सुरक्षित ठेवणे हा अविभाज्य भाग आहे. व्यक्तिविषयी काहीही जाहीर न करणाऱ्या स्वैर क्रमांकापासून खाली नमूद केलेल्या वैशिष्ट्यांद्वारे, युआयडी प्रकल्पाचा रहिवाश्याच्या हिताचे संरक्षण करणे हा मुख्य हेतू व उद्दिष्ट आहे.
- मर्यादित माहिती संकलित करणे
युआयडीएआय केवळ मूलभूत डेटा क्षेत्रातील माहितीच संकलित करत आहे - नाव, जन्मतारीख, लिंग, पत्ता, आई-वडील/ पालकांचे नाव (लहान मुलांसाठी आवश्यक मात्र इतरांसाठी नाही) छायाचित्र, 10 बोटांचा ठसे व डोळ्यांच्या बाहुलीचे स्कॅन. - कोणतीही तपशीलवार व मागोवा घेणारी माहिती संकलित केली जात नाही
युआयडीएआय धोरणानुसार धर्म, जात, समुदाय, वर्ग, वंश, उत्पन्न व आरोग्य यासारखी संवेदनशील वैयक्तिक माहिती गोळा करता येत नाही. म्हणूनच युआयडी यंत्रणेद्वारे व्यक्तिंची तपशीलवार माहिती घेणे शक्य नाही. - माहितीचे प्रसारण – होय किंवा नाही उत्तर
युआयडीएआय आधार डेटाबेसमध्ये वैयक्तिक माहिती जाहीर करत नाही – ओळख पडताळण्यासाठीच्या विनंतीला केवळ ‘होय’ किंवा ‘नाही’ असे उत्तर दिले जाते - युआयडीएआय माहितीचे एकत्रिकरण व इतर डेटाबेसशी संलग्नता
युआयडी डेटाबेस इतर कोणत्याही डेटाबेसशी, किंवा इतर डेटाबेसमधील कोणत्याही माहितीशी जोडलेला नाही. याचा केवळ एकमेव हेतू आहे तो म्हणजे व्यक्तिची ओळख, आधारधारकाच्या संमतीनेच सेवा घेतेवेळी सिद्ध करणे. युआयडी डेटाबेसचे उच्चाधिकार असलेल्या निवडक व्यक्तिंद्वारे प्रत्यक्ष व इलेक्ट्रॉनिक पद्धतीने संरक्षण केले जाईल. तो युआयडीच्या कर्मचाऱ्यांपैकीही बऱ्याच सदस्यांना उपलब्ध असणार नाही व सर्वोत्तम सांकेतिकरणाद्वारे व अतिसुरक्षित डेटा कक्षात सुरक्षित ठेवला जाईल. सर्व उपलब्धता तपशीलांची व्यवस्थित नोंद केली जाईल.
युआयडीएआयद्वारे डेटा संरक्षण व गोपनीयतेसाठी कोणत्या उपाययोजना केल्या जातात?keyboard_arrow_down
युआयडीएआयवर संकलित केलेला डेटा सुरक्षित व गोपनीय ठेवणे बंधनकारक आहे. डेटा युआयडीएआयने दिलेल्या सॉफ्टवेअरवर संकलित केला जाईल व देवाणघेवाण करताना बाहेर जाऊ नये यासाठी त्याचे सांकेतिकरण केले जाईल. प्रशिक्षित व प्रमाणित नोंदणीकर्ता माहिती संकलित करतील, ज्यांना संकलित केलेला डेटा उपलब्ध होणार नाही. युआयडीएआयचे आपला डेटा सुरक्षित व विश्वसनीय ठेवण्यासाठी व्यापक सुरक्षा धोरण आहे.याठिकाणी सुरक्षा व साठवणूक आचारसंहिता लागू असेल.युआयडीएआयने याबाबतची मार्गदर्शिका प्रकाशित केली आहे जी त्यांच्या संकेतस्थळावर उपलब्ध आहे.
सुरक्षा नियमांच्या कोणत्याही उल्लंघनासाठी होणारा दंड अतिशय कडक असेल, व त्यामध्ये माहिती जाहीर करण्यासाठी दंडाचाही समावेश होतो. सीआयडीआरच्या अनधिकृत उपलब्धतेसाठी फौजदारी कारवाईही केली जाऊ शकते ज्यामध्ये हॅकिंगचा समावेश होतो, व सीआयडीआरमधील डेटात फेरफार करण्यासाठी दंड होऊ शकतो.
आधार डेटाबेसमधून रहिवाशाचा डेटा पुसून टाकला जाऊ शकतो का?keyboard_arrow_down
सरकारकडून घेतल्या जाणाऱ्या इतर सेवांप्रमाणे, रहिवाशाने एकदा त्याचा आधार घेतल्यानंतर डेटाबेसमधून डेटा पुसून टाकण्याची कोणतीही तरतूद नाही. नव्याने नोंदणी केलेल्या व्यक्तिची नक्कल हटविण्यासाठीडेटाबेसमधील सध्याच्या सर्व नोंदी पडताळून व्यक्तिची विशेषता सिद्ध करण्यासाठी हा डेटा आवश्यक असतो.केवळ ही प्रक्रिया पूर्ण झाल्यानंतरच आधार क्रमांक दिला जातो.
एखादा रहिवासी आधारमधून बाहेर पडू शकतो का?keyboard_arrow_down
रहिवाशाकडे सर्वप्रथम आधारसाठी नावनोंदणी न करण्याचा पर्याय आहे. आधार हे सेवा वितरण साधन आहे, व त्याची रचना इतर कोणत्याही हेतूने करण्यात आलेली नाही. आधार प्रत्येक रहिवाशासाठी विशेष, अहस्तांतरणीय आहे.रहिवाशाला आधार वापरायची इच्छा नसेल, तर तो निष्क्रिय राहील, कारण त्याचा वापर प्रत्यक्ष उपस्थिती व व्यक्तिच्या जैवसांख्यिक प्रमाणिकरणावर आधारित आहे.तथापि, सध्या आधार डेटाबेसमधून बाहेर पडण्याची कोणतीही तरतूद नाही, मात्र ज्या व्यक्तिचा आधार आहे तिच्याशिवाय दुसरी कुणीही व्यक्ती तो वापरू शकत नाही हे पुन्हा एकदा सांगावेसे वाटते.
रहिवाशाच्या तक्रांरीचे निवारण कसे केले जाईल?keyboard_arrow_down
युआयडीएआय सर्व प्रश्न व तक्रारींचे व्यवस्थापन करण्यासाठी एक संपर्क केंद्र स्थापित करेल व ते संघटनेसाठी एकमेव संपर्क बिंदू म्हणून कार्य करेल. संपर्क केंद्राचे तपशील संकेतस्थळावर प्रकाशित केले जातील व जेव्हा नावनोंदणी सुरु होईल.
- जेव्हा रहिवासी, निबंधक व नावनोंदणी संस्था या यंत्रणेच्या वापरकर्त्या असतील अशी अपेक्षा आहे.
- ज्या रहिवाशाला नावनोंदणी करायची आहे त्याला नावनोंदणी क्रमांकासह एक छापील पोचपावती दिली जाईल, ज्यामुळे रहिवासी त्याच्या/तिच्या नावनोंदणीच्या स्थितीविषयी संपर्क केंद्राशी संपर्क करण्याच्या कोणत्याही माध्यमाद्वारे चौकशी करू शकेल.
- प्रत्येक नावनोंदणी संस्थेला एक विशेष सांकेतिक क्रमांक दिला जाईल ज्यामुळे संपर्क केंद्र वेगाने व एकाच ठिकाणी उपलब्ध होईल ज्यामध्ये तांत्रिक मदत कक्षाचाही समावेश होतो.
युआयडी डेटाबेस कुणाला उपलब्ध होईल? डेटाबेसच्या सुरक्षेची कशी खात्री केली जाईल?keyboard_arrow_down
- ज्या रहिवाशांकडे आधार क्रमांक आहे त्यांना युआडी डेटाबेसमध्ये संग्रहित त्यांची स्वतःची माहिती उपलब्ध करून घेण्याचा अधिकार असेल.
- सीआयडीआय संचालनामध्ये काटेकोर उपलब्धता आचारसंहितेचे पालन केले जाईल ज्याद्वारे डेटाबेसची उपलब्धता मर्यादित ठेवली जाईल.
- डेटाबेस हॅकिंग व इतर प्रकारच्या सायबरहल्ल्यापासून सुरक्षित ठेवला जाईल.
युआयडीएआय व्यक्ती व त्यांची माहिती कशी सुरक्षित ठेवते?keyboard_arrow_down
युआयडी प्रकल्पाच्या रचनेचा व्यक्ती व त्यांची माहिती सुरक्षित ठेवणे हा अविभाज्य भाग आहे. व्यक्तिविषयी काहीही जाहीर न करणाऱ्या स्वैर क्रमांकापासून खाली नमूद केलेल्या वैशिष्ट्यांद्वारे, युआयडी प्रकल्पाचा रहिवाश्याच्या हिताचे संरक्षण करणे हा मुख्य हेतू व उद्दिष्ट आहे.
- मर्यादित माहिती संकलित करणे
युआयडीएआयद्वारे संकलित केला जाणारा डेटा हा फक्त आधार क्रमांक देण्यासाठी, व आधार क्रमांक धारकाची ओळख पटविण्यासाठी असतो. युआयडीएआय केवळ मूलभूत डेटा क्षेत्रातील माहितीच संकलित करत आहे–ज्यामध्ये नाव, जन्मतारीख, लिंग, पत्ता, आई-वडील/ पालकांचे नाव जे लहान मुलांसाठी आवश्यक आहे मात्र इतरांसाठी नाही, मोबाईल क्रमांक व ईमेल पत्ता ऐच्छिक आहे. युआयडीएआय विशेषता सिद्ध कऱण्यासाठी जैवसांख्यिक माहिती संकलित करत आहे- म्हणूनचछायाचित्र, 10 बोटांचा ठसे व डोळ्यांच्या बाहुलीचे स्कॅन केले जाते. - कोणतीही तपशीलवार व मागोवा घेणारी माहिती संकलित केली जात नाही
युआयडीएआय धोरणानुसार धर्म, जात, समुदाय, वर्ग, वंश, उत्पन्न व आरोग्य यासारखी संवेदनशील वैयक्तिक माहिती गोळा करता येत नाही. म्हणूनच युआयडी यंत्रणेद्वारे व्यक्तिंची तपशीलवार माहिती घेणे शक्य नाही, कारण डेटा संकलन ओळखणे व ओळख सिद्ध करणे एवढ्यापुरतेच मर्यादित असते. खरतर युआयडीएआयने, सीएसओकडून मिळालेल्या प्रतिक्रियेनुसार सुरुवातीला जी माहिती घ्यायचे ठरवले होते, त्यामध्ये जन्मतारखेची चौकट वगळायचे ठरवले होते ज्यामुळे तपशीलवार माहिती संकलित केली जाऊ शकते. त्याशिवाय युआयडीएआय व्यक्तिच्या व्यवहारांचे कोणतेही तपशील संकलित करत नाही. एखाद्या व्यक्तिने आधारद्वारे ओळख सिद्ध केल्यानंतर केवळ अशाप्रकारे ओळख सिद्ध झाली एवढेच नोंदींमध्ये दिसेल. ही मर्यादित माहिती अल्पकाळ रहिवाश्याच्या हितासाठी जपून ठेवली जाईल, म्हणजे कोणताही वाद निर्माण झाल्यास त्याचे निराकरण करता येईल. - माहितीचे प्रसारण – होय किंवा नाही उत्तर युआयडीएआय आधार डेटाबेसमधील वैयक्तिक माहिती जाहीर करू शकत नाही, ते केवळ एखादी ओळख पडताळण्याच्या विनंतीला होय किंवा नाही असे उत्तर देऊ शकते. याला केवळ राष्ट्रीय सुरक्षेच्या संदर्भात न्यायालयाचा आदेश, किंवा सह सचिवांनी दिलेल्या आदेशाचा अपवाद असेल. हा अतिशय न्याय्य अपवाद आहे व अतिशय स्पष्ट व नेमका आहे. अमेरिका व युरोपमध्ये सुरक्षेला काही धोका निर्माण झाल्यास डेटा उपलब्धतेविषयी ज्या सुरक्षा नियमांचे पालन केले जाते त्या धोरणानुसारच आहे.
- डेटा सुरक्षा व गोपनीयतायुआयडीएआयवर संकलित केलेला डेटा सुरक्षित व गोपनीय ठेवणे बंधनकारक आहे. डेटा युआयडीएआयने दिलेल्या सॉफ्टवेअरवर संकलित केला जाईल व देवाणघेवाण करताना बाहेर जाऊ नये यासाठी त्याचे सांकेतिकरण केले जाईल. प्रशिक्षित व प्रमाणित नोंदणीकर्ता माहिती संकलित करतील, ज्यांना संकलित केलेला डेटा उपलब्ध होणार नाही. युआयडीएआयचे आपला डेटा सुरक्षित व विश्वसनीय ठेवण्यासाठी व्यापक सुरक्षा धोरण आहे. यामध्ये अधिक तपशील जाहीर केले जातील, ज्यात माहिती सुरक्षा योजना व सीआयडीआरसाठी धोरणांचा व युआयडीएआयच्या व तिच्या कंत्राटी संस्थांच्या नियम पालनाच्या लेखापरीक्षणासाठीच्या यंत्रणेचा समावेश होतो. त्याशिवाय कडक सुरक्षा व साठवणूक आचारसंहिता लागू असेल. सुरक्षा नियमांच्या कोणत्याही उल्लंघनासाठी होणारा दंड अतिशय कडक असेल, व त्यामध्ये माहिती जाहीर करण्यासाठी दंडाचाही समावेश होतो. सीआयडीआरच्या अनधिकृत उपलब्धतेसाठी फौजदारी कारवाईही केली जाऊ शकते ज्यामध्ये हॅकिंगचा समावेश होतो, व सीआयडीआरमधील डेटात फेरफार करण्यासाठी दंड होऊ शकतो.
- युआयडीएआय माहितीचे एकत्रिकरण व इतर डेटाबेसशी संलग्नतायुआयडी डेटाबेस इतर कोणत्याही डेटाबेसशी, किंवा इतर डेटाबेसमधील कोणत्याही माहितीशी जोडलेला नाही. याचा केवळ एकमेव हेतू आहे तो म्हणजे व्यक्तिची ओळख, आधारधारकाच्या संमतीनेच सेवा घेतेवेळी सिद्ध करणे. युआयडी डेटाबेसचे उच्चाधिकार असलेल्या निवडक व्यक्तिंद्वारे प्रत्यक्ष व इलेक्ट्रॉनिक पद्धतीने संरक्षण केले जाईल. तो युआयडीच्या कर्मचाऱ्यांपैकीही बऱ्याच सदस्यांना उपलब्ध असणार नाही व सर्वोत्तम सांकेतिकरणाद्वारे व अतिसुरक्षित डेटा कक्षात सुरक्षित ठेवला जाईल. सर्व उपलब्धता तपशीलांची व्यवस्थित नोंद केली जाईल.
अनिवासी भारतीय आधारसाठी अर्ज करू शकतो का? keyboard_arrow_down
होय. वैध भारतीय पारपत्र असलेला अनिवासी भारतीय (मग तो अल्पवयीन असो किंवा प्रौढ) कोणत्याही आधार नोंदणी केंद्रातून आधारसाठी अर्ज करू शकतो. अनिवासी भारतीयांच्या बाबतीत 182 दिवसांची निवासी अट अनिवार्य नाही.
माझ्या जोडीदाराच्या आधार अद्ययावत करण्यासाठी माझा पारपत्र वापरला जाऊ शकतो का? जर तुमच्या पारपत्रावर तुमच्या जोडीदाराचे नाव असेल तर ते त्यांच्यासाठी पत्त्याचा पुरावा म्हणून वापरले जाऊ शकते.
अनिवासी भारतीयांसाठी आधारसाठी नोंदणी करण्याची प्रक्रिया काय आहे?keyboard_arrow_down
प्रक्रिया अशी आहेः आधार नोंदणी केंद्राला भेट देण्यासाठी आणि वैध सहाय्यक कागदपत्रांसह आवश्यक अर्ज सादर करण्यासाठी नोंदणी करू इच्छिणारा अनिवासी भारतीय. नावनोंदणी आणि अद्ययावत फॉर्म (नावनोंदणी आणि अद्ययावत फॉर्म) येथून देखील डाउनलोड केला जाऊ शकतो, नावनोंदणी संचालक नावनोंदणीच्या दरम्यान खालील माहिती मिळवेलः अनिवार्य जनसांख्यिकीय माहिती (नाव, जन्मतारीख, लिंग, पत्ता आणि ईमेल) ऐच्छिक जनसांख्यिकीय माहिती (मोबाईल क्रमांक) आणि बायोमेट्रिक माहिती (फोटो, 10 बोटांचे ठसे, दोन्ही आयरिस) सादर केलेल्या कागदपत्रांचा प्रकार [वैध भारतीय पारपत्र ओळख पुरावा (पी. ओ. आय.) म्हणून अनिवार्य आहे] निवासी स्थिती (अनिवासी भारतीयांसाठी किमान 182 दिवस भारतात राहणे लागू होत नाही) नोंदणी पूर्ण केल्यानंतर ऑपरेटर लागू शुल्क असलेल्या पावती स्लिपसह सर्व कागदपत्रे परत करेल. वैध सहाय्यक कागदपत्रांची यादी येथे उपलब्ध आहे (सहाय्यक कागदपत्रांची यादी) तुम्ही जवळचे नोंदणी केंद्र येथे शोधू शकताः (भुवन आधार पोर्टल)
मी माझ्या आधार तपशीलात आंतरराष्ट्रीय भ्रमणध्वनी क्रमांक देऊ शकतो का?keyboard_arrow_down
होय, मात्र आंतरराष्ट्रीय/बिगर-भारतीय भ्रमणध्वनी क्रमांकांवर संदेश पाठवले जाणार नाहीत.
5 वर्षांखालील अनिवासी भारतीयांच्या मुलांसाठी आधार नोंदणीची प्रक्रिया काय आहे? keyboard_arrow_down
नोंदणी करू इच्छिणारे अनिवासी भारतीय मूल आई आणि/किंवा वडील किंवा कायदेशीर पालकांसह आधार नोंदणी केंद्राला भेट देण्यासाठी आणि वैध सहाय्यक कागदपत्रांसह आवश्यक नोंदणी फॉर्ममध्ये विनंती सादर करण्यासाठी. नोंदणी आणि अद्ययावत फॉर्म https://uidai.gov.in/en/my-aadhaar/downloads/enrolment-and-update-forms.html वरून देखील डाउनलोड केला जाऊ शकतो. नावनोंदणी दरम्यान नोंदणी संचालक खालील माहिती मिळवेलः अनिवार्य लोकसंख्याशास्त्रीय माहिती (नाव, जन्मतारीख, लिंग, पत्ता आणि ईमेल) पर्यायी जनसांख्यिकीय माहिती (मोबाईल क्रमांक) आई आणि/किंवा वडील किंवा कायदेशीर पालकांचा तपशील (आधार क्रमांक) (एच. ओ. एफ. आधारित नोंदणीच्या बाबतीत) गोळा केला जातो. दोन्ही किंवा पालक/पालकांपैकी एकाने मुलाच्या वतीने प्रमाणीकरण करावे लागेल आणि नोंदणीवर स्वाक्षरी करून अल्पवयीन व्यक्तीच्या नोंदणीसाठी संमती देखील द्यावी लागेल.फॉर्म. आणि बायोमेट्रिक माहिती (मुलाचा फोटो) सादर केलेल्या कागदपत्रांचा प्रकार [मुलाचा वैध भारतीय पारपत्र ओळख पुरावा (पी. ओ. आय.) म्हणून अनिवार्य आहे] निवासी स्थिती (किमान 182 दिवस भारतात वास्तव्य केलेले अनिवासी भारतीयांना लागू होत नाही) निवासी स्थिती (अनिवासी भारतीयांसाठी किमान 182 दिवस भारतात राहणे लागू होत नाही) नावनोंदणी पूर्ण केल्यानंतर ऑपरेटर लागू शुल्क असलेल्या पावती स्लिपसह सर्व कागदपत्रे परत करेल (नवीन नावनोंदणी विनामूल्य आहे). वैध सहाय्यक कागदपत्रांची यादी https://uidai.gov.in/images/commdoc/List_of_Supporting_Document_for_Aadhaar_Enrolment_and_Update.pdf वर उपलब्ध आहे, तुम्ही सर्वात जवळचे नावनोंदणी केंद्र येथे शोधू शकताः https://bhuvan-app3.nrsc.gov.in/aadhaar
माझ्या जोडीदाराच्या आधार अद्ययावत करण्यासाठी माझा पारपत्र वापरला जाऊ शकतो का?keyboard_arrow_down
जर तुमच्या पारपत्रावर तुमच्या जोडीदाराचे नाव असेल तर ते त्यांच्यासाठी पत्त्याचा पुरावा म्हणून वापरले जाऊ शकते.
मी एनआरआय आहे व माझ्याकडे आधार नाही. मी 30 एप्रिलपर्यंत आधार दिला नाही, तर माझे पॅन बंद केले जाईल हे खरे आहे का?keyboard_arrow_down
वित्त कायदा, 2017 द्वारे सादर करण्यात आलेल्या आयकर कायदा 1961 च्या कलम 139एए नुसार 1 जुलै, 2017 पासून आयकर विवरण पत्र भरण्यासाठी व परमनंट अकाउंट नंबर मिळावा यासाठी अर्ज करण्यासाठी आधार/आधार आवेदन अर्जाचा नावनोंदणी क्रमांक देणे बंधनकारक करण्यात आले आहे.जी व्यक्ती आधार मिळविण्यासाठी पात्र आहे केवळ तिच्याचसाठी आधार किंवा नावनोंदणी ओळख क्रमांक देणे बंधनकारक आहे असेही स्पष्ट करण्यात आले आहे. आधार (आर्थिक व इतर अनुदान, लाभ व सेवा केंद्रित वितरण) कायदा, 2016 नुसार केवळ रहिवासी व्यक्तिलाच आधार मिळविण्याचा हक्क आहे. सदर कायद्यानुसार रहिवासी म्हणजे नावनोंदणीसाठी अर्ज केल्याच्या तारखेपूर्वी लागून बारा महिन्यात एकूण एकशे ब्याऐंशी किंवा अधिक दिवस वास्तव्य असेल अशी व्यक्ती. त्यानुसार, आधार कायदा, 2016 नुसार रहिवासी नसलेल्या व्यक्तिला आयकर कायद्याच्या कलम 139एए नुसार आधार देणे बंधनकारक नसेल.
तसेच, एनआरआय व्यक्तिंना जुलै 2017 पासू आयकर विवरणपत्र भरताना आधार क्रमांकाचे तपशील भरणे लागू होत नाही.
मी आता एक एनआरआय आहे व माझ्याकडे आधार आहे. मला तो माझ्या पॅनशी कसा जोडता येईल?keyboard_arrow_down
आयकर विभागाच्याई-विवरणपत्र पोर्टलवर लॉग-इन-आयडी, पासवर्ड व जन्मतारीख घालून लॉग-इन करा.
संकेतस्थळावर लॉगइन केल्यावर, एक पॉप अप विंडो दिसेल जी तुम्हाला तुमचा पॅन आधारशी जोडायला सांगेल.
ई-विवरणपत्र पोर्टलवर नोंदणी करतेवेळी सादर केलेले नाव, जन्मतारीख व लिंग यासारखे तपशील आधीच नमूद केलेले असतील.
स्क्रीनवरील पॅनचे तपशील तुमच्या आधारवर नमूद केलेल्या तपशीलांशी पडताळून पाहा.
तपशील जुळत असल्यास, तुमचा आधार क्रमांक घाला व “लिंक नाउ” बटणावर क्लिक करा.
तुमचे आधार कार्ड तुमच्या पॅन कार्डशी यशस्वीपणे जोडण्यात आल्याचे सांगणारा एक पॉप-अप संदेश दिसेल
एनआरआय व्यक्तिलाही आधार मिळू शकतो का?keyboard_arrow_down
आधार (आर्थिक व इतर अनुदान, लाभ व सेवांचे केंद्रित वितरण)कायदा, 2016 नुसार ज्या रहिवाशाचे नावनोंदणीच्या तारखेपूर्वी लागून 12 महिन्यात एकूण 182 किंवा अधिक दिवस भारतात वास्तव्य आहे तो/ती आधारसाठी पात्र आहे.
पॅन आणि आधारमध्ये माझे नाव वेगळे आहे. ते मला दोन्ही जोडण्याची परवानगी देत नाही. काय करावे? keyboard_arrow_down
आधारला पॅनशी जोडण्यासाठी, आदर्शपणे तुमचे जनसांख्यिकीय तपशील (म्हणजे नाव, लिंग आणि जन्मतारीख) दोन्ही कागदपत्रांमध्ये जुळले पाहिजेत. आधारमधील वास्तविक माहितीच्या तुलनेत करदात्याने दिलेल्या आधार नावात काही किरकोळ विसंगती आढळल्यास, आधारसह नोंदणीकृत मोबाईलवर वन टाइम पासवर्ड (आधार ओ. टी. पी.) पाठवला जाईल. करदात्यांनी हे सुनिश्चित केले पाहिजे की पॅन आणि आधारमधील जन्मतारीख आणि लिंग एकच आहे. एखाद्या दुर्मिळ प्रकरणात जेथे आधारचे नाव पॅनमधील नावापेक्षा पूर्णपणे वेगळे आहे, तेव्हा जोडणी अयशस्वी होईल आणि करदात्याला आधार किंवा पॅन डेटाबेसमध्ये नाव बदलण्यास सांगितले जाईल. टीपः पॅन डेटा अद्ययावत करण्याशी संबंधित प्रश्नांसाठी तुम्ही भेट देऊ शकताः https://www.utiitsl.com. आधार अद्ययावत संबंधित माहितीसाठी तुम्ही यू. आय. डी. ए. आय. च्या अधिकृत संकेतस्थळाला भेट देऊ शकताः www.uidai.gov.in
पॅन आणि आधारमधील माझी जन्मतारीख जुळत नाही. त्यांना जोडता येत नाही. कृपया मदत करा?keyboard_arrow_down
दोन्ही जोडण्यासाठी तुम्हाला तुमची जन्मतारीख आधार किंवा पॅनसह दुरुस्त करावी लागेल. जर जोडणीची समस्या अजूनही कायम असेल, तर कृपया आयकर विभागाशी संपर्क साधावा, अशी आमची तुम्हाला विनंती आहे.
मी आधार क्रमांकासाठी नावनोंदणी केली आहे मात्र मला अजून आधार क्रमांक मिळायचा आहे, तरीही मला आयकर विवरणपत्र भरता येईल का?keyboard_arrow_down
होय, तुम्ही आयकर विवरणपत्र भरताना नावनोंदणीच्या वेळीनावनोंदणी केंद्रावर दिलेल्या पोचपावतीवर/ईआयडी पावतीवर नमूद केलेला ईआयडी क्रमांकदेऊ शकता.
माझे बँक खाते, पॅन आणि इतर सेवा आधारशी लिंक केल्याने मी असुरक्षित होतो का?keyboard_arrow_down
नाही. तुमची बँक माहिती बँकेने इतर कोणाशीही शेअर केलेली नसल्यामुळे, तुमचा आधार क्रमांक जाणून घेतल्याने तुमच्या बँक खात्याची माहिती कुणालाही मिळू शकत नाही. तसेच, UIDAI किंवा त्या प्रकरणातील कोणत्याही घटकाकडे तुमच्या बँक खात्याबद्दल कोणतीही माहिती नसेल. उदाहरणार्थ, तुम्ही तुमचा मोबाईल नंबर विविध ठिकाणी आणि बँक, पासपोर्ट अधिकारी, आयकर विभाग इत्यादींना देता. दूरसंचार कंपनीला तुमची बँक माहिती, आयकर रिटर्न इ.मध्ये प्रवेश असेल का? साहजिकच नाही! त्याचप्रमाणे, जेव्हा तुम्ही विविध सेवा प्रदात्यांना आधार क्रमांक प्रदान करता, तेव्हा तुमचा तपशील संबंधित सेवा प्रदात्यांकडे राहतो आणि सरकार किंवा UIDAI सह कोणत्याही एका संस्थेला विविध सेवा प्रदात्यांमध्ये पसरलेल्या तुमच्या वैयक्तिक माहितीवर प्रवेश मिळणार नाही.
जर ओळख सिद्ध करण्यासाठी आधारचा मुक्तपणे वापर करायचा असेल आणि ते करणे सुरक्षित असेल, तर UIDAI ने लोकांना त्यांचा आधार क्रमांक सोशल मीडिया किंवा सार्वजनिक डोमेनमध्ये न टाकण्याचा सल्ला का दिला आहे?keyboard_arrow_down
तुम्ही पॅन कार्ड, डेबिट कार्ड, क्रेडिट कार्ड, बँकेचे चेक आवश्यक तिथे वापरता. पण तुम्ही हे तपशील इंटरनेट आणि फेसबुक, ट्विटर इत्यादी सोशल मीडियावर उघडपणे मांडता का? साहजिकच नाही! तुम्ही असे वैयक्तिक तपशील अनावश्यकपणे सार्वजनिक डोमेनमध्ये ठेवू नका जेणेकरून तुमच्या गोपनीयतेवर कोणतेही अनावश्यक आक्रमण होणार नाही. आधारच्या वापराच्या बाबतीत हेच तर्क लागू करणे आवश्यक आहे.
मी माझी ओळख सिद्ध करण्यासाठी माझे आधार कार्ड एका सेवा प्रदात्याला दिले. माझा आधार क्रमांक जाणून घेऊन आणि त्याचा गैरवापर करून कोणी माझे नुकसान करू शकते का?keyboard_arrow_down
नाही. फक्त, तुमचा आधार क्रमांक जाणून घेतल्याने, कोणीही तुमचे नुकसान करू शकत नाही. पासपोर्ट, मतदार ओळखपत्र, पॅन कार्ड, रेशनकार्ड, ड्रायव्हिंग लायसन्स इ. सारख्या इतर कोणत्याही ओळख दस्तऐवजांप्रमाणेच हे तुम्ही सेवा प्रदात्यांसह अनेक दशकांपासून मुक्तपणे वापरत आहात. त्याऐवजी, आधार ओळख त्वरित पडताळण्यायोग्य आहे आणि म्हणून अधिक विश्वासार्ह आहे. तसेच, आधार कायदा 2016 नुसार, आधार कार्डाची पडताळणी प्रत्यक्ष किंवा इलेक्ट्रॉनिक स्वरूपात प्रमाणीकरणाद्वारे किंवा ऑफलाइन पडताळणीच्या मार्गाने किंवा निर्दिष्ट केल्याप्रमाणे इतर स्वरूपात करणे आवश्यक आहे. पडताळणी फिंगरप्रिंट, आयरीस स्कॅन, OTP प्रमाणीकरण आणि QR कोड इत्यादींद्वारे केली जाते. त्यामुळे, तुम्ही तुमची ओळख सिद्ध करण्यासाठी आधार वापरत असल्यास तुमची तोतयागिरी करणे जवळजवळ अशक्य आहे. पासपोर्ट, मतदार ओळखपत्र, पॅनकार्ड, रेशनकार्ड, ड्रायव्हिंग लायसन्स इत्यादी इतर ओळखीची कागदपत्रे लोक मोकळेपणाने देत आहेत, पण कोणीतरी तोतयागिरी करण्यासाठी त्यांचा वापर करेल या भीतीने त्यांनी ही कागदपत्रे वापरणे बंद केले का? नाही! ते त्यांचा वापर सुरू ठेवतात आणि जर काही फसवणूक झाली तर कायद्याची अंमलबजावणी करणार्‍या संस्था कायद्यानुसार त्यांची हाताळणी करतात. हेच तर्क आधारला लागू होईल. खरं तर, आधार हे इतर अनेक ओळख दस्तऐवजांपेक्षा अधिक सुरक्षित आहे, कारण इतर आयडींप्रमाणे, आधार हे बायोमेट्रिक आणि ओटीपी प्रमाणीकरण आणि QR कोडद्वारे त्वरित पडताळण्यायोग्य आहे. पुढे, आधार कायदा, 2016 अंतर्गत जेव्हा एखादी व्यक्ती तुमच्या आधार क्रमांकाचा गैरवापर करते किंवा तुमचे कोणतेही नुकसान करण्याचा प्रयत्न करते तेव्हा दंड आणि तुरुंगवासासह कठोर दंडाची तरतूद केली जाते.
माझ्या आधार कार्डची प्रत मिळवणाऱ्या आणि माझ्या नकळत माझ्या नावाने बँक खाते उघडण्याचा प्रयत्न करणाऱ्या काही फसवणुकदारांनी काय होईल. माझे नुकसान होणार नाही का?keyboard_arrow_down
PML नियमांतर्गत आधार हे बँक खाते उघडण्यासाठी स्वीकारल्या जाणार्‍या अधिकृतपणे वैध दस्तऐवजांपैकी एक आहे आणि बँकेने बँकिंग व्यवहार किंवा KYC साठी इतर योग्य काळजी घेणे आवश्यक आहे. जर काही घोटाळेबाजांनी आधार वापरून बँक खाते उघडण्याचा प्रयत्न केला आणि बँकेने कोणतीही योग्य काळजी घेतली नाही तर अशा परिस्थितीत आधार धारकाला बँकेच्या चुकीसाठी जबाबदार धरता येणार नाही. हे असे आहे की जर एखाद्या फसवणुकीने दुसऱ्याचे मतदार कार्ड/शिधापत्रिका सादर करून बँक खाते उघडले तर त्याला मतदार किंवा शिधापत्रिकाधारक नव्हे तर बँक जबाबदार असेल. अशा गैरवापरामुळे आजपर्यंत कोणत्याही आधार धारकाचे आर्थिक नुकसान झालेले नाही.”
अशा अनेक एजन्सी आहेत ज्या फक्त आधारची भौतिक प्रत स्वीकारतात आणि कोणतेही बायोमेट्रिक किंवा ओटीपी प्रमाणीकरण किंवा पडताळणी करत नाहीत. ही चांगली पद्धत आहे का?keyboard_arrow_down
आधार प्रमाणीकरण आधार कायदा, 2016 च्या कलम 7 अंतर्गत येणारे फायदे, सेवा आणि फायदे मिळविण्यासाठी केले जाऊ शकते आणि जर आधार प्रमाणीकरण ज्या उद्देशासाठी वापरायचे असेल ते एकतर संसदेने बनवलेल्या कायद्याद्वारे समर्थित असेल किंवा राज्याच्या हितासाठी असेल. आधारची पडताळणी भौतिक आधार प्रतीवर उपलब्ध असलेल्या QR कोडद्वारे ऑफलाइन केली जाऊ शकते. जर कोणतीही एजन्सी या सर्वोत्तम पद्धतींचे पालन करत नसेल, तर ती एजन्सी संभाव्य गैरवापर किंवा तोतयागिरीमुळे उद्भवलेल्या परिस्थिती किंवा नुकसानांसाठी पूर्णपणे जबाबदार असेल. आधार धारक कोणत्याही एजन्सीच्या किंवा चुकीच्या कृत्यासाठी जबाबदार नाही.
एखाद्या फसवणुकदाराला माझा आधार क्रमांक माहित असल्यास किंवा माझे आधार कार्ड असल्यास माझ्या आधार लिंक केलेल्या बँक खात्यातून पैसे काढू शकतात का? तोतयागिरी किंवा गैरवापरामुळे कोणत्याही आधार धारकाचे आर्थिक किंवा इतर नुकसान किंवा ओळख चोरी झाली आहे का?keyboard_arrow_down
जसे फक्त तुमचा बँक खाते क्रमांक जाणून घेतल्याने, तुमच्या खात्यातून कोणीही पैसे काढू शकत नाही, त्याचप्रमाणे फक्त तुमचा आधार क्रमांक जाणून घेतल्याने, आधार लिंक केलेल्या बँक खात्यातून कोणीही पैसे काढू शकत नाही. बँकेत जसे पैसे काढण्यासाठी तुमची स्वाक्षरी, डेबिट कार्ड, पिन, ओटीपी इ. आवश्यक आहे, त्याचप्रमाणे तुमच्या आधार लिंक केलेल्या बँक खात्यातून आधारद्वारे पैसे काढण्यासाठी, तुमच्या आधार नोंदणीकृत मोबाइलवर तुमचा फिंगरप्रिंट, आयआरआयएस किंवा ओटीपी पाठवला जाईल. आवश्यक आधारचा गैरवापर किंवा तोतयागिरी करण्याचा प्रयत्न केल्यामुळे कोणत्याही आधार धारकाला कोणतेही आर्थिक किंवा इतर नुकसान किंवा ओळख चोरीला सामोरे जावे लागले नाही. विशेष म्हणजे, आधार प्लॅटफॉर्मवर दररोज ३ कोटींहून अधिक प्रमाणीकरण केले जातात. गेल्या आठ वर्षांत, आतापर्यंत 3,012.5 कोटींहून अधिक प्रमाणीकरणे (28 मे 2019 पर्यंत) यशस्वीरित्या पूर्ण झाली आहेत. आधार अधिक सुरक्षित आणि अधिक वापरण्यायोग्य बनवण्यासाठी UIDAI त्याच्या सुरक्षा प्रणाली आणि सुरक्षा यंत्रणांचे अपग्रेड आणि पुनरावलोकन करत आहे. आधार डेटाबेसमधून बायोमेट्रिक डेटाचे उल्लंघन झाल्याची एकही घटना घडलेली नाही. म्हणून, आधार कायदा, 2016 (सुधारित केल्याप्रमाणे) च्या तरतुदींनुसार आणि आवश्यकतेनुसार त्यांची ओळख सिद्ध करण्यासाठी लोकांनी मुक्तपणे आधार वापरावा आणि द्यावा.
मला आधारसह बँक खाते, डीमॅट खाते, पॅन आणि इतर विविध सेवा सत्यापित करण्यास का सांगितले जाते?keyboard_arrow_down
आधार पडताळणी/प्रमाणीकरण हे आधार कायदा, 2016 च्या कलमांद्वारे नियंत्रित केले जाते, ज्या अंतर्गत संबंधित मंत्रालय/विभागाने सेवा प्रदान करण्यासाठी वापर प्रकरण अधिसूचित केले आहे.
mAadhaar आणि MyAadhaar मध्ये काय फरक आहे ?keyboard_arrow_down
mAadhaar हा Android किंवा iOS वरील स्मार्टफोन्ससाठी मोबाईल आधारित ऍप्लिकेशन आहे, तर MyAadhaar हे लॉगिन आधारित पोर्टल आहे जेथे रहिवासी आधार आधारित ऑनलाइन सेवांचा लाभ घेऊ शकतात.
